Hôm nay Cá Tháng Tư nhân dịp ngày lành tháng tốt, có hứng Bắt Cá Hai Tay.
Bài viết này dành cho

• những bạn bay bay, muốn mà chưa biết tiếp đất như thế nào (lời khuyên: bay tiếp đi. Đầu nên tiếp tục đội trời, chỉ cần thò chân xuống chạm đất là được)
• những người bạn hay đồng nghiệp có cảm tình, muốn mà chưa hiểu các bạn bay bay (lời khuyên: đây là những sinh vật quý hiếm cần được bảo tồn nhé… Ý là họ rất đáng yêu, cần được hiểu và trân trọng🤗)

Mạn phép lấy chuyện bản thân ra để khái quát chuyện đời người.
Chuyện chẳng là dạo này mình có vài lời mời rất hấp dẫn, lợi cả đôi bên.

Mình chả mất gì nhiều ngoài chút thời gian mà khả năng được đả thông kinh mạch trí não rất lớn. Người ta thì được thực hành cái họ muốn học với mình là chuột bạch.
Nghe có vẻ xuôi, đáng ra phải nhảy cẫng lên HELL YES! rồi. Thế mà mình vẫn đắn đo, vẫn e dè. Sáng nay ngồi ngẫm lại mới hiểu tai sao.

E dè đến từ đâu

Khi được mời mọc một cái gì đó hấp dẫn, nhiều người sẽ có phản ứng đầu tiên là sợ hoặc là bực.
Sợ bị lợi dụng. Bực vì cảm giác như bị lừa. “Không biết người ta có ý gì? Người ta cần gì ở mình? Người ta được lợi gì?”

Chúng ta vừa thích vừa sợ được mời, tùy vào độ to cùa lời mời đó. Trong kinh doanh người ta gọi là làm deal, trong tình cảm là tán tỉnh, ai thích bắt lỗi hơn thì dùng từ dụ dỗ hay thao túng. Bản chất vẫn là mời: mình có một cái gì đấy mình nghĩ là tốt cho họ, và mình muốn người kia thử nó.

Người quan tâm đến tâm lý học thì giải thích là trước đây đã tùng bị lừa nên sợ.
Đúng và chưa đủ. Đúng là có thể cần chữa lành những tổn thương từ những cú lừa trước đây.
Nhưng mà tất cả chúng ta đều đã từng bị lừa.
Ví dụ thực tế nhất là hầu hết chúng ta đều đã bị dân sales lừa nhiều lần với các thủ thuật chiêu trò bắt ép các kiểu như “sales sập sàn, chỉ còn 1 ngày nữa thôi, mua ngay kẻo hết” xong mua về không dùng, không có ích lắm…)
Ví dụ sâu xa hơn thì dù bạn 7 tuổi, 27 tuổi hay 70 tuổi thì bạn cũng có thể có những giây phút nhận ra là “ô hay, hóa ra những thứ trước đây người ta bảo mình không phải vậy”.
Có người sẽ “đm ông giời” có người sẽ khóc thương hay sẽ níu kéo lại ảo ảnh cũ.. và có người sẽ nuốt nước mắt xì nước mũi và tuyên bố “Oke tao sẽ đi tìm sự thật” (vd cổ điển nhất là Mr Phật)

(Bạn nào quan tâm, có thể đọc tác giả Charles Eisenstein, có vài bài dịch khá ổn tại đây. Bác ấy dành 30 năm để đi theo câu hỏi “Cái quái gì đang diễn ra với thế giới này vậy? Chúng ta đang kể câu chuyện gì cho nhau?”)

Thanh Niên Sống Có Lý Tưởng

Phía sau nỗi sợ bị lợi dụng hay bực vì sắp bị lùa đó là một viên kim cương rất đẹp. Các bạn chìa tay ra để mình tặng kim cương miễn phí này.
Sự e dè đó đến từ phần bên trong chúng ta, tạm gọi là (tèn tèn ten)
Thanh Niên Sống Có Lý Tưởng.(TNSCLT)

Bên ngoài TNSCLT có thể trông là startup founders, làm tổ chức phi chính phủ thay đổi thế giới v.v, bay hơn nữa thì là hippie đi dạy thiền & yoga hay thậm chí là bộ môn nhảy nhảy gì kì kì mà chạm lẫn nhau ý. 😉 Quan trọng nhất là bên trong họ luôn hướng tới một điều gì đó cao đẹp hơn. Nhiều người phần này rất là mạnh. Nhiều người thì đã đè nén phần này ở trong nhiều vì lí do đời sống cơm áo gạo tiền. Nó rất đẹp, nhưng vì đẹp quá mình không chịu nổi (viết đến đây, mình cũng hơi nghẹn ngào).

Thường thì tuổi thơ hay quá khứ của họ nhìn thấy nhiều nỗi khổ nên muốn hướng tới một cái lý tưởng cao hơn hẳn để cứu rỗi thực tại xôi thịt này.
(ai quan tâm, có thể đọc cuốn The Righteous Mind của nhà tâm lý học Jonathan Haidt nói về tại sao chuyện Người Tốt lại hay oánh nhau vì chuyện chính trị & tôn giáo. Một trong những tố chất bẩm sinh của con người làm cảm nhận về hai thái cực Thiêng Liêng – Tầm Thường (Sanctity – Degradation) Những người này có cảm giác mạnh về cực Thiêng Liêng nên thường khá cực đoan và hay xung khắc với những người thấy mọi thứ cũng bình thường. Ví dụ điển hình: hội Tâm Linh và hội Cơm Áo Gạo Tiền)

Lưu ý khi chơi & làm việc với Thanh Niên Sống Có Lý Tưởng

Đặc điểm lớn nhất của TNSCLT là họ thực sự không đề cao cái lợi bản thân lắm đâu. Nói con số nôm na ra thì nếu một phi vụ mà họ được lợi 3 bạn được 7 (tổng = 10) so với họ được 2 bạn đươc 18 đi (tổng = 20) thì họ sẽ chọn theo logic của phương án B. (và họ sẽ nói là họ không dùng logic, hahaha)

Có người sẽ nghĩ nó là ngây thơ, có người nghĩ nó là cao thượng, có người nghĩ nó là ngu… Sống như thế thì có lợi gì?
Muốn hiểu thì đây là logic của các bạn ấy này: lợi nhất là được sống theo lý tưởng.
Giống kiểu theo đạo ấy. Sống theo đạo có lợi gì? Được sống theo lý tưởng tinh thần, trong đầu đỡ phải nghĩ nhiều về những quyết định nhỏ.
Không biết chọn con đường nào? Check lại xem lý tưởng là gì, giá trị là gì, làm theo luôn, sống thuận hơn nhiều, sướng.
Nó cũng là một loại lợi ích. Nói lí thuyết tạm vậy thôi chứ sướng như thế nào thì phải thử mới biết.

Đọc đến đây, bạn nào đầu óc kinh doanh có thể sẽ nghĩ ĐƯƠNG NHIÊN DÂN KINH DOANH NGHĨ NHƯ VẬY? Thay vì chia mỗi người một phần nhỏ, tại sao không “làm cái bánh to ra” (expand the pie) đúng không?

Đúng. Lý thuyết là thế. Chỉ đáng tiếc là giới kinh doanh đã từ lâu mang tiếng xôi thịt vì thực sự cũng có nhiều người xôi thịt thật.
Có bao nhiêu người dám thật lòng nói là mình dám chọn phương án B, thiệt một xíu cho cái lợi chung? Làm kinh doanh mà để bản thân thiệt thì phá sản à?

Nhầm nhé. Ai muốn xem ví dụ của người giỏi kinh doanh xôi thịt nhưng cực kì có lí tưởng đến mức không cần kiếm tiền mà vẫn siêu giàu và siêu có tầm ảnh hưởng, hãy nhìn thầy Goenka dạy thiền Vipassana. Ngả mũ bái phục.

(Note: Ai là dân kinh doanh mà có phần TNSCLT mạnh mẽ như vậy thì comment & nhắn cho mình nhé. Muốn kết bạn, làm quen & học hỏi. Mình cũng muốn sống theo cách B nhiều hơn..
Mình khá ngạc nhiên là sống được gần 30 năm rồi mà vẫn còn chút xíu lý tưởng ngây thơ trong sáng 😂 Hi vọng lớn nhất là sau khi va chạm hiểu đời nhiều hơn thì vẫn giữ được nó. Cũng hơi sợ và buồn vì có thể sự ngây thơ trong sáng đó sắp phải ra đi. 😥)

---

Kinh nghiệm làm việc
Bạn cần nhấn mạnh là trong bất kì một trao đổi nào đó ngoài việc có lợi cho đôi bên (nếu bạn là dân kinh doanh chắc bạn hiểu điều này rùi) còn có một điều gì đấy lớn hơn, kiểu 1 + 1 > 2, một cái tầm nhìn vĩ đại hơn, đẹp hơn như “một thế giới nhìu tình yêu thương hơn” hay kiểu “không chỉ có mỗi chúng ta được lợi mà còn vô vàn những người khác”

Khi nghe được điều đó thì phần Thanh Niên Lý Tưởng sẽ được an ủi “ừ, cuộc sống không chỉ có xôi thịt như vậy đâu” và sẽ bớt phản kháng.

---

Một trong những nỗi buồn lớn nhất của TNSCLT là gần như chả ai hiểu mình.
Ví dụ gần nhất: dạo này mình nhận được phản hồi là có vẻ như mình đang tán tỉnh tất cả mọi người xung quanh, đặc biệt là phụ nữ.
Lúc đầu mình không để ý là mình đang làm việc đấy, giờ được chỉ ra thì thấy cũng đúng.
Mình đang “để mình được dụ dỗ” bởi một viễn cảnh đẹp hơn là một thế giới nhìu tình iu hơn mà. Chỉ là cái bối cảnh đấy không phải là “nơi đấy chỉ có em và anh hát tình ca Ngô Thụy Miên” mà là thơ Rumi
“Ta xin hẹn gặp nhau
Nơi Đúng-Sai vắng bóng
Ta xin hẹn gặp nhau
Nơi trái tim mở rộng“
((Out beyond ideas of wrongdoing and right-doing, there is a field. I’ll meet you there – Rumi – bản dịch của anh Đặng Hoàng Trung )

Khi mình có nhìu tình iu trong lòng thì cũng đóng góp vào tổng số lượng tình iu trên thế giới này, tại sao không? 😄

---

Nói đến đây chắc có người cũng hỏi
Ê KHUYẾN NẾU MÀY CHỈ CHO NGƯỜI TA HẾT THÌ ĐỂ BỊ LỢI DỤNG À?
Ơ nhưng mà từ bao giờ cái từ “lợi dụng” được hiểu theo nghĩa xấu thể nhỉ??
“Lợi dụng” là “được dùng có lợi”. Tất nhiên là muốn được dùng rồi, được dùng tốt! Một trong những niềm vui lớn nhất trên đời, đặc biệt là với TNSCLT, là được hết mình cho một điều gì đấy lớn hơn mình mà, kiểu được ông trời tuyển làm nhân viên trọn đời ý, đảm bảo công ăn việc làm. Dù chưa chắc đã sướng theo kiểu cơm áo gạo tiền nhưng chắc chắn sướng theo kiểu luôn cảm thấy đi đúng đường. Sướng phết!

Ê, THẾ MÀY LÀ DẠNG NÀO?
Cả hai. Cả Xôi Thịt lẫn Lí Tưởng 😀
Và bạn cũng vậy. Dù bạn có không chấp nhận nó thì bên trong bạn vẫn có cả phần Xôi Thịt và phần Lý Tưởng. Tâm Linh & Cơm Áo Gạo Tiền. Sống như nào mà để mấy phần đó yêu nhau thay vì choảng nhau là nghệ thuật sống đó..

Lời kết nhân kỉ niệm ngày Cá Tháng Tư.
Lý tưởng sống là lời nói dối chân thật nhất mà bạn có thể nói với chính mình. 😎 Trên con đường đi theo sự thật xin chớ quên tận hưởng những lời nói dối ngọt ngào 🤤
Đấy, các bạn hãy khen mình đi, like đi, share nhiều nhiều đi haha.