hay là “Cái Bóng Của Người Tốt”
————-
Bối cảnh:
Đợt dịch này mình tâp trung vào công tác bên trong (“inner work”) và cũng thử nghiệm những công cụ cho việc phát triển con người. Một trong những thứ đó là nghịch thử mở lòng mình hơn với vài người bạn trong team Nguyên Vẹn.
Cụ thể như thế nào thì cần một bài dài. Nói ngắn gọn là thử nói thật với nhau trong tình yêu thương xem người kia gợi cho mình điều gì.
Mình lấy đời mình ra làm ví dụ, hi vọng bạn cũng nhìn thấy một phần của mình trong này. Tất nhiên không thể giống hết, nhưng nếu bạn cũng là một người hiền lành tốt bụng như mình thì khả năng cao là cũng có điểm chung :))
Đôi lời về cái bóng.
Ai quan tâm tới tâm lý thì chắc cũng nghe tới khái niệm “shadow” này rồi. Một trong những cha tổ của ngành tâm lý học, Carl Jung, nổi tiếng nhất với câu “Người ta không trở nên giác ngộ bằng cách hình dung những tia sáng mà bằng cách nhận ra bóng tối”.
Một cách để nhận ra shadow của mình là để ý xem phẩm chất nào của người khác làm cho mình có cảm xúc rất mạnh (hút hay đẩy, yêu hay ghét đều được). Vd bạn là người lý trí, ít cảm xúc, lúc đầu gặp một bạn khác rất giàu cảm xúc sẽ cảm thấy rất thích, nhưng sau này lại thấy rất dội, hoặc là bạn thấy ghét một người với cái tôi quá lớn, quá ngạo mạn thì có nghĩa là sự ngạo mạn / tự tin đó là phần khuất của bạn.
Bởi vì thường là mình phải có cái gì đấy thì mới cảm thấy như thế nào đấy về người khác.
Tại sao việc nhận ra cái bóng quan trọng?
Thứ nhất là để sống hết mình hơn, đỡ bị động chạm và cảm thấy là nạn nhân của cuộc đời hơn (“Tất cả là tại nó! Tại nó như thế mà tao như thế!”)
Thứ hai là muốn hay không thì đó cũng là một phần mình. Dù mình có muốn bỏ đi cũng không được. Nên là biết để sống cùng với nó thôi.
Làm gì có ai trên đời này ra sáng mà không có bóng?
Mới nhớ tới truyện Đôrêmon hồi trước, ghê vãi.
Thứ ba, cho những ai thực sự quan tâm tới việc phát triển con người, sống hết mình và nguyên ven hơn thì làm thân với cái bóng là phần mấu chốt. Vì phần nào cũng có một vai trò quan trọng nếu biết cách. Bình thường thì mình sẽ muốn đẩy phần cái bóng đi vì mình nghĩ nó xấu, nhưng khi mình dần làm quen lại thì mình có thẻ tận dụng được những điều có ích về nhân vật này. Trên con đường tới Nguyên Vẹn thì chắc chắn có Sứt Mẻ.
Về trò chơi Góc Ít Bộc Lộ
Mình sẽ chọn ra một phần của mình ít được thể hiện, cảm nhận xem cảm giác đó như thế nào rồi thử diễn ra, đặc biệt là trong khi tương tác với người khác.
Một vài yếu tố của trò chơi này:
Không chỉ nói & mô tả về phần này mà diễn nó ra sử dụng nghệ thuật sân khấu và ngôn ngữ cơ thể. Như vậy mới lột tả được hết, chính mình mới thấy rõ.
Tốt hơn là có sự hiện diện và lắng của người khác để quan sát & chia sẻ. Như vậy sẽ giúp nhin rõ hơn rất nhiều so vói việc ngồi nhà tự phân tích – không tệ, nhưng sẽ không nhanh bằng.
Ok, đã giải thích đủ. Xin mời…
Vua Bé Con
Vua Bé Con biết rất rõ từng lúc, từng lúc xem mình cần gì, muốn gì và không hề ngần ngại trong việc bộc lộ điều đó ra.
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng nghĩ mà xem, giờ làm người lớn muốn đơn giản cũng không được. Chả biết mọi người thế nào chứ mình giờ làm gì cũng phải nghĩ, xem nó có tốt không, xem nó có ích với người khác không.
Vua Bé Con có quyền lực mềm để sai khiến mọi người. “Ê, không ai chăm cho tôi là tôi lăn đùng ra đấy.” Một phần khác là nghịch ngợm vô cớ nhưng lại ngây thơ dễ bị dụ.
Vua Bé Con thường là góc khuất của công dân gương mẫu, có trách nhiệm, tự lập.
(có lẽ đây cũng lí do người ta hay nói là muốn có người yêu để được “hư” hay nuông chiều, để không cần phải cố gắng cứng cáp).
Ví dụ mọi người thường nhìn mình trong công chúng là một người vui vẻ thân thiện, bay bay hay ho thú vị (đôi khi là lập dị, kì quái và vụng về…)
Khi lớn lên, Vua Bé Con dần dần bị bỏ sang một bên, vì ăn vạ nhiều mà không được đáp ứng. Một phần tốt là mình học được sự tự lập, tự mình chăm sóc và đáp ứng nhu cầu của chính mình.
Có người gọi đó là tự do, độc lập, không muốn bị phụ thuộc. Nhưng phía sau đó là sự chán nản. Chán đến mức muốn mất công thèm cái gì cả.
Chán đến mức đếch tin vào ông trời. Mình không tin là ổng có thể đáp ứng hết nhu cầu của mình nên không dám bộc lộ.
Về lâu về dài nó thành cái thói quen là tự hạ thấp nhu cầu của bản thân, với lí do quen thuộc “kiểu gì cũng không đáp ứng được đâu nên thôi kệ đi”. Ngoài ra còn nhiều lí do phụ, kiểu “thôi, đòi hỏi làm gì mất công lắm”, “ôi, không quan trọng đâu” hoặc là “mình không xứng đáng” hoặc là “thôi, phiền lắm, tự mình giải quyết thôi”.
Tất cả chỉ là ngụy biện. Thực sự là tự hạ tiêu chuẩn của bản thân xuống để đỡ thất vọng. Vì đã từng thất vọng nhiều lần quá rồi nên thôi “tớ chả có kì vọng gì đâu”. Nghe quen quen?
(khi viết ra thấy lòng nhói đau, chác là chạm vào điều gì thật)
Với cả tiêu chuẩn thấp thì đỡ phải đòi hỏi và bị đòi hỏi. Nên là đỡ phải tung sức, đỡ mệt. Live and let live nhỉ, các bâybi?
Càng ngày càng nhận ra là mỗi khi mình làm như vậy là lại chết trong lòng một ít. Vua Bé Con bị chôn sâu hơn một ít.
Từ đó, mình dần dần trở thành người ngoan, tốt, hiền lành, dễ chịu, dễ nuôi, “low maintainance”. Lành nhưng mà không hay ho gì lắm, như kiểu rau luộc, healthy but not really tasty .:))
Món quà lớn nhất của Vua Bé Con
Từ Vua là sức mạnh và quyền lực chính đáng.
Từ Bé Con là rất biết mình cần gì, muốn gì và vẫn còn đủ hồn nhiên để không tự lừa chính mình là “không cần đâu”. Bé con hiểu là nhu cầu của mình chính đáng, là “lòng ta là món quà”.
Khi xấu xí nhất thì giận dỗi vô cớ, chấp nhặt vô biên, lòng tham vô đáy, độc tài, đầy thủ đoạn.
Khi có nhận thức hơn thì rất biết và rất thật lòng với việc mình cần gì và muốn gì và sẽ theo đuổi nó bằng được.
Bạn có thể thấy là điều này rất cần thiết.
Chuyện gì xảy ra khi Vua Bé Con không được công nhận?
Có hai kiểu chính. Một là thỉnh thoảng nổ bùm một cái um xùm hết cả lên làm mọi người giật cả mình “Hả con người nhẹ nhàng hiền lành thân thiên mà tôi đã từng biết đâu rồi??”
Hai là chết dần chết mòn trong lòng, càng ngày càng xa rời cuộc sống “live and let live, baby”.
Xin phép kể một ví dụ thực tiễn của việc tái hòa nhập với cái bóng của mình (“shadow integration”) và cái ích của nó.
Sau khi diễn xong tối qua, sáng nay Vua Bé Con lại xuất hiện và giúp mình một vụ quan trọng.
Chuyện là đã hết 14 ngày cách ly ở chung cư, và người ở các tầng khác đã được thả. Nhưng khả năng người ở tầng mình (có ca f0 ở đầu bên kia) sẽ bị giữ thêm 7 ngày nữa. Mình biết là người ta vì an toàn nên làm thế thôi, mà khả năng gặp ca f0 ở đầu kia hành lang là rất ít, nên mình thấy không ổn.
Suy nghĩ quen thuộc “thôi, chấp nhận tiếp đi” lại hiện lên trong sự chán nản. Bình thường mình tưởng mình là người bình tĩnh, mà hóa ra là mình mất kết nối với cảm xúc của chính mình :))
May mắn là lần này ghi nhận sự bức bối của chính mình. Lần này thay vì để sự nó trôi đi như bao lần khác, mình nhớ ra là mỗi khi hạ thấp nhu cầu bản thân là đang chết trong lòng một ít. Và mình không muốn thế, nên trước khi lý trí có thể phân tích và cản lại, mình đã nhảy tót ra đòi hỏi.
Xin xỏ đòi gặp sếp, rồi hỏi ý kiến của hàng xóm láng giếng một ít rồi cuối cùng cũng thúc được một chút. Ít nhất là hôm nay thúc đẩy để được lấy mẫu xét nghiệm lần 3 rồi. Chắc 1-2 ngày nữa có kết quả. Lúc đó nếu âm tính mà vẫn bị giữ lại đến 21 ngày thì sẽ đòi hỏi tiếp!
Niềm vui nhất của mình không phải là thắng được vụ đấu tranh này. Nó cũng chả phải là về công lý, hay cái gì đúng cái gì sai, cái gì tốt hơn cho tập thể v.v. Nó là sống nguyên vẹn hơn với tất cả con người của mình, không chỉ là phần lý trí hay phần người tốt.
Bình thường mình tâm linh lắm, nhẫn nhịn lắm. Nhưng đến lúc chán con người nhẫn nhịn của mình rồi 😅 Cho mình được khác, đươc nguyên vẹn. Đã đến lúc mời Vua Bé Con quay lại sân chơi rồi!
Ngẫm lại:
Cảm giác chạm tới vài góc khuất của mình cũng thấy hơi rợn gáy, nhưng mà có sự hiện diện và chấp nhận của người khác nên thấy khá phê. Và sau đấy thì thoải mái, nhẹ nhàng, đúng như kiểu được massage trong lòng.
Mình thấy đây là một cách đồng hành giúp nhau trưởng thành rất rất hay. Các bạn nào quan tâm tới hiểu & phát triển bản thân mà đã có đủ lý thuyết rồi thì có thể thử.
Nếu bạn có sự đồng hành của một vài người bạn tin tưởng, mình khuyến khích mọi người có thể thử bài tập tự phác ra nhân vật Ít Được Bộc Lộ của mình rồi thử chơi. Đây cũng sẽ là một trò mình chơi trong các khóa Mở Lòng nâng cao hơn. Có thể đăng ký wait list tại đây hoặc nhắn riêng cho mình một tin trên FB.
Khuyen 